Пасха в Армении

В воскресенье армяне отмечают Пасху. В храмах звучат древние духовные стихи-шараканы, а в домах верующих накрыты традиционные пасхальные столы.

Праздник Святого Воскресения называется также Пасхой (на армянском “Затик”), что означает освобождение, избавление от грехов и возвращение к Богу.

Приветствуя друг друга в Пасху, последователи Армянской Апостольской церкви говорят друг другу: “Христос арьяв и мерелоц” (“Христос воскрес из мертвых”) и отвечают: “Орняле арутюне Христоси” (“Благословенно Воскресение Христа”).

Армянские семьи подходят к празднованию Пасхи с особым чувством. Самым главным атрибутом христианского стола являются крашеные яйца. По традиции, многие семьи используют для окрашивания яиц старый бабушкин рецепт — яйца варятся в луковой шелухе.

Пасхальное яйцо

Красный цвет символизирует для христиан кровь распятого Христа. Ритуал очистки окрашенного куриного яйца символизирует рождение нового мира, который Спаситель очистил от человеческих грехов своими страданиями и кровью.

Ну и, конечно же, яичные “бои” — добрая армянская традиция. Один играющий держит пасхальное яйцо в руке, а второй — бьет по нему своим. Если яйцо соперника разбилось, то победитель забирает его.

Как армяне отмечают Пасху: традиции и особенности праздничного стола - Sputnik Армения

Лаваш и плов с изюмом

Армянский пасхальный стол обязательно должен украшать рисовый плов с изюмом. Белый рис символизирует человечество, а изюм уверовавших в Спасителя христиан. При этом, как пояснил Норайр, изюм обязательно должен быть светлым, чтобы блюдо выглядело красивым.

Лаваш — это ароматная, тонкая лепешка из пшеничной муки, которая готовится в тонире. Только в Армении готовят самый вкусный и традиционный лаваш.

Как армяне отмечают Пасху: традиции и особенности праздничного стола - Sputnik Армения

Рыба

Еще один непременный атрибут — рыба. Это символ самого Христа. Именно рисуя на песке рыбу, древние христиане узнавали братьев по вере.

“Сегодня наш стол украсит форель с лавровым листом и в вине. Мы делаем на рыбе надрезы с двух сторон, чтобы она сварилась равномерно. Наливаем вино, лучше всего подойдет сухое вино, и помещаем рыбу в кастрюлю”.

Как армяне отмечают Пасху: традиции и особенности праздничного стола - Sputnik Армения

Армянская выпечка

Гата — самое распространенное армянское национальное кондитерское изделие из дрожжевого теста, имеющее несколько региональных разновидностей, отличающихся друг от друга пропорциями основных компонентов, характером замеса, начинкой и другими деталями технологии.

Как армяне отмечают Пасху: традиции и особенности праздничного стола - Sputnik Армения

Դվին

Դվին (արաբ. Դաբիլ, հուն. Դուվիոս), Հայաստանի  պատմական մայրաքաղաքներից մեկը։ Հիմնադրվել է 4-րդ դարի առաջին կեսին։ Գտնվում է Այրարատ նահանգի Հայոց Ոստան գավառում (գավառը քաղաքի անունով կոչվել է Ոստան Դվնո)։ Ըստ պատմահայր Մովսես Խորենացու՝ «դվին» բառը պարսկերեն ծագում ունի և նշանակում է բլուր։ Փավստոս Բուզանդի կարծիքով Դվինը բլուրի անվանումն է։

Միջնադարյան Հայաստանի Դվին մայրաքաղաքի ավերակները գտնվում են Վերին Դվին, Հնաբերդ, Վերին Արտաշատ, Նորաշեն, Այգեստան գյուղերի տարածքներում, Երևանից մոտ 30 կմ հարավ։ Ընդգրկված է Հնաբերդի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկում։

330-338 թթ. Մեծ Հայքի թագավորն էր Տրդատ Մեծի որդի Խոսրով Կոտակ։ Նրա գահակալության առաջին տարիներին կատարված շինարարական գործերից մեկը Դվին քաղաքի հիմնադրումն է (IV դ. 30-ական թթ.)։ Ըստ պատմիչների՝ այդ ժամանակ Արաքս գետը փոխել էր իր հունը և հեռացել Արտաշատի մոտից, որի պատճառով խախտվել էր մայրաքաղաքի ռազմական պաշտպանությունը։ Նախկինում Արաքսը պտույտ էր տալիս մայրաքաղաքի շուրջը և երեք կողմից պաշտպանում այն, իսկ այժմ քաղաքը զրկվել էր այդ պաշտպանությունից։ Բացի այդ, Արաքսի ընթացքը փոխվելու հետևանքով ջրերը դուրս էին եկել հունից և ստեղծել ճահիճներ մայրաքաղաքի շուրջը։ Անգամ, ըստ Մովսես Խորենացու, օդը դարձել էր վատառողջ։ Այս ամենը հաշվի առնելով՝ արքունիքը որոշում է մայրաքաղաքը տեղափոխել առողջ կլիմայով բարձրադիր մի վայր։ Արարատյան դաշտի շոգը և կլիման առողջացնելու համար քաղաքի մոտակայքում կատարում է անտառատնկումներ, որոնք պահպանվել են մինչև այժմ «Խոսրովի անտառ» անունով։ Նոր մայրաքաղաքի համար հարմար տեղ է ընտրվում Արտաշատից ոչ հեռու գտնվող Դվին կոչվող բլուրը, որտեղ և հիմնվում է քաղաքը։ Նորաստեղծ մայրաքաղաքում կառուցվում են արքունական ապարանքներ և այլ գեղեցիկ շենքեր։ Դվինը շարունակում էր մեծանալ և 428 թվականին դառնում է Մարզպանական Հայաստանի կենտրոնը։ 450 թվականին բերդապահ պարսիկ Վնդոն հայերին ձուլելու նպատակով Դվինում հիմնել է զրադաշտական ատրուշան, իսկ եկեղեցին վերածել մեհյանի, սակայն Վարդան Մամիկոնյանը, զորքով մտնելով քաղաք, կրկին վերահաստատել է քրիստոնեությունը։ Այնուհետև, հայ նախարարները Հայաստանի նկատմամբ բյուզանդացիների ու պարսիկների կրոնա-դավանափոխական նկրտումները ձախողելու նպատակով Գյուտ Արահեզացի կաթողիկոսին հորդորել են կաթողիկոսական աթոռը Էջմիածնից տեղափոխել Դվին։ Այդ նպատակով քաղաքի կենտրոնում՝ եռանավ եկեղեցու մոտ, կառուցվել են վեհարան, պաշտոնատներ, բարձրագույն դպրոցներ և այլ շենքեր։

Խոր Վիրապ

Խոր Վիրապ, Խոր վիրապի վանք, ճարտարապետական հուշարձան, 17-րդ դարի վանք-ամրոց Մեծ Հայքի Այրարատ նահանգի Ոստան Հայոց գավառում, Արաքս գետի ձախ կողմում Լուսառատ գյուղի մոտակայքում, պատմական Արտաշատ քաղաքի բլուրներից մեկի վրա (այժմ՝ Հայաստանի Արարատի մարզի Լուսառատ գյուղից մոտ 1 կմ հյուսիս-արևմուտք)։ Եղել է Հայոց հանրահայտ ուխտատեղիներից՝ կապված Գրիգոր Լուսավորչի անվան հետ։

Վիրապը օձերով, թունավոր միջատներով լի մի խոր փոս էր, ուր գցում էին դատապարտյալին։ Ըստ Ագաթանգեղոսի՝ Տրդատ 3-րդ Մեծը քրիստոնյաների հալածանքի շրջանում Գրիգոր Լուսավորչին նետել է Արտաշատի արքունական բանտի գուբը, որտեղ Լուսավորիչն անցկացրել է մոտ 14 տարի։ Եւ այդ տարիների ընթացքում Տրդատ 3-րդ Մեծը մահացու հիվանդությունով վարակվում է ու քանի որ նա գիտեր որ Լուսավորիչը կարող էր բժշկել մարդկանց, հրամայում է արձակել նրան։ Լուսավորիչը Խոր վիրապից դուրս գալուց հետո ստանալով արքայի աջակցությունը, քրիստոնեությունը դարձնում է պետական կրոն։

Մոտ 642 թվականին Ներսես Գ կաթողիկոսը սրբազան վիրապի վրա կանգնեցրել է մի մատուռ, որը, ճարտարապետ Մ. Մնացականյանի կարծիքով, 10-րդ դարի արաբ պատմիչ Ալ-Մուկադդասիի նկարագրած՝ սպիտակ կրաքարից, ներսում 8 սյուներով, բոլորաձև կենտրոնակազմ կառույց է։ Մատուռը իր ծավալատարածական կոմպոզիցիայով և կառուցվածքային սկզբունքով որոշ նմանություն է ունեցել Զվարթնոցին։ Ավերված շինության տեղում 1662 թվականին կառուցվել է թաղածածկ մատուռ, որը կանգուն է մինչև օրս։ Մատուռի Ավագ խորանից աջ գտնվող մտոցը ուղղաձիգ աստիճանների (ներկայիս՝ մետաղյա) միջոցով տանում է ներքնահարկ, ուր 4, 4 մ տրամագծով, 6 մ խորությամբ, գմբեթանման գոգավոր ծածկով վիրապն է։ Կոմպլեքսից կիսավեր պահպանվել են նաև բուրգավոր պարիսպը, որի պատերի երկայնքով տեղադրված են սեղանատուն, խուցեր և այլ օժանդակ վանքային կառույցներ։ Պարսպից ներս, կենտրոնում, Ս. Աստվածածին գլխավոր եկեղեցին է, որին արևմուտքից կից է զանգակատունը։

A bigger hand is better!

Կարդա տեքստը, դուրս գրիր անծանոթ բառերը և կատարիր առաջադրանքերը։

  1. Կանաչ գունով նշված նախադասությունները դարձրու հարցական և ժխտական։

One day a woman went shopping to the market with her small son.

Did one day a woman go shopping to the market with her small son.

One day a woman didn’t go shopping to the market with her small son.

The man liked the small boy.

Did the man like the small boy.

The man didn’t like the small boy.

The boy went up to the box of cherries.

Did the boy go up to the box of cherries.

The boy didn’t go up to the box of cherries.

 The man took a big handful of cherries and gave them to the boy.

 Did the man take a big handful of cherries and gave them to the boy.

 The man didn’t take a big handful of cherries and gave them to the boy.

  1. Գրիր հետևյալ ածականների համեմատության աստիճանները /bad, big, comfortable, happy, fat, wonderful, interesting/

bad-worse, worst

big-bigger, biggest

comfortable-more comfortable, most comfortable

happy- happier, happiest

fat- fatter, fattest

wonderful- more wonderful, most wonderful

interesting- more interesting, most interesting

Օրինակ.՝ small-smaller-the smallest

                   good-better-the best

                   beautiful-more beautiful-the most beautiful

Հնարագետ ջուլհակը․ հարձեր և առաջադրանքներ

Հարձեր և առաջադրանքներ

1. Ջուլհակը ի՞նչ ուզեց գիտնականներից դերվիշի հարձը լուծելու համար։

2. Գիտնականները ի՞նչ պատասխանեցին ջուլհակին երբ ջուլհակը ուզեց տարբեր իրեր դերվիշին ոչնչացնելու համար։

3. Տեքստի երրորդ մասից դուրս գրիր այն հատվածը, որտեղ հնարագետ ջուլհակը թագավորին բացատրում է թե ինչպես լուծեց դերվիշի հարցը։

4. Ավանդության երրորդ հատվածից դուրս գրիր 5 գոյական և դրանցով կազմիր նախադասություններ։

5. Ի՞նչ կանեիր դու եթե լինեիր դերվիշի փոխարեն, կհանձննվեի՞ր, թե՞ կպայքարեիր և կհասնեիր քո ուզածին։ Պատասխանդ հիմնավորիր։

6. Քո կարծիքով մարդիկ ինչու՞ էին վախենում դերվիշից։

Կոտորակների հանում

1.Կատարե՛ք կոտորակների հանում:
⦁ 13/5 – 9/5=13-9/5=4/5
⦁ 9/11 — 2/11=9-2/11=7/11
⦁ 1-3/5=5/5-3/5=5-3/5=2/5
⦁ 18/4- 7/4=18-7/4=11/4
2.Ուղղանկյան երկարությունը 17/3 սմ է, սիկ լայնությունը՝ 14/3: Քանի՞ սանտիմետով է ուղղանկյան երկարությունը մեծ նրա լայնությունից:

Պատ․՝ 1սմ։

3.Ի՞նչ կոտորակ պետք է գրել աստղանիշի փոխարեն, որպեսզի ստացվի հավասարություն:
⦁ 1/9 + 4/9= 5/9
⦁ 18/23+ 6/23 = 24/23
4.ABC եռանկյան AB կողմի երկարությունը 19/16 սմ է, BC կողմը նրանից կարճ է ¼ սմ-ով, CA կողմը BC-ից կարճ է 3/8 սմ-ով: Որքա՞ն է CA կողմի երկարությունը:

Պատ․՝ 9/16սմ։

5.Կատարե՛ք կոտորակների հանում:
⦁ ½ — 1/3=3-2/6=1/6

⦁ ½ — ¼=2-1/4=1/4

⦁ 2/3 – ¼=8-3/12=5/12

⦁ 3/5– 2/7=21-10/35=11/35

⦁ 7/12 – 5/18=21-10/36=11/36

⦁ 6/5 – 11/15=18-11/15=7/15

6.Հաշվե՛ք
⦁ 1/1-1/3=3-1/3=2/3

⦁ 1- 4/9=9-4/9=5/9

⦁ 1 – 11/16=16-11/16=5/16

⦁ 1- 29/45=45-29/45=16/45

7.Գտե՛ք որևէ երկու կոտորակ, որոնց տարբերությունը լինի՝
⦁ ¼=2/4-1/4
⦁ 3/5=4/5-1/5
⦁ 2/7=3/7-1/7

Հնարագետ ջուլհակը

1․ Դուրս գրիր անծանոթ բառերը և բացատրիր։

դերվիշ-մահմեդականների թափառական կրոնավոր

ջուլհակ-մանածագործական հաստոցով՝ ոստայնով զանազան կարգի կտորեղեն գործող արհեստավոր, ոստայնանկ, մանածագործ:


2․ Երկրորդ հատվածից դուրս գրիր 5 ածական և 5 գոյական։

Գոյական-թագավոր, դերվիշի, հանելուկ, ամոթ, գիտնական։

Ածական-հասարակ, ծպտված, տարօրինակ, անդադար, ինքնաշարժ։

3․ Հատվածից դուրս գրիր անձ և իր ցույց տվող գոյականներ։

Անձ-թագավոր, դերվիշի, ջուլհակ, հարսներ, երեխաներ, ծերունի։

Իր-ցորեն, եղեգ, ճնճղուկներ, տուն, օրորոց, տանիք։


4․ Հնարագիտություն, թագավոր, կտավ, կախարդական, անմահական, գլուխ, արհեստասեր բառերը բաղադրիչների բաժանի՛ր, որոշի՛ր կազմությունը։

Հնարագիտություն-հնար-ա-գիտ-ություն-բարդածանցավոր

թագավոր-թագ+ավոր+ածանցավոր

կտավ-պարզ

կախարդական-կախարդ+ական-ածանցավոր

անմահական-ան+մահ+ական+ածանցավոր

գլուխ-պարզ

արհեստասեր-արհեստ+ա+սեր+բարդ


5․ Հատվածը սովորիր պատմել թագավորի անունից։
6․ Հատվածը վերնագրիր բառով, ապա բառակապակցությամբ։

<<Խառնաշփոթը>>, <<Խելամիտ ջուլհակը>>։

Հնարագետ ջուլհակը․Ղազարոս Աղայան

  1. Ինչո՞ւ են մարդիկ այդպես վախենում դերվիշից։

Մարդիկ վախենում դերվիշից, որովհետև դերվիշը անսպալի արարքներ կարող էր կատարել։

  1. Քո կարծիքով ի՞նչ էր մտածում դերվիշը, պատասխանդ պատճառաբանիր։

Իմ կարծիքով դերվիշը մտածում էր, որ բոլոր մարդիկ իր մասին վատ կարծիքներ ունեն, որովհետև նա եսնում էր մարդկանց խուճապը։

  1. Վերնագրիր հատվածը։

<<Դերվիշի անսպասելի այցելությունը երկիր>>

Фразеологизм

Фразеологизмы - это...

Отгадывание устойчивых оборотов по иллюстрациям.

Через час по чайной ложке-чересчур медленно.
Крокодиловы слёзы плакать-не откровенно.
Делать из мухи слона-преувиличивать.
Медведь на ухо наступил-громко кричать.
Заговаривать зубы-заставлять говарить правду.
На один зубок-малое количество еды.
Смотреть сквозь розовые очки-невидеть очевидное.

Бросаться со всех ног (бежать стремглав).
(иметь наивное представление о жизни), (очень медленно), (отвлекать от сути дела). (притворные), (очень мало), (делать проблему из мелочи), (нет музыкального слуха).

Работа с текстомПригласил нас как-то сын лесника к себе. За грибами, говорит, сходим, поохотимся, рыбу ловить будем. Уху сварим, пальчики оближешь.
Мы, конечно, обрадовались, уши развесили, слушаем. Мой братишка так голову потерял от счастья. Как же! В лесу заночуем, палатку разобьем, костер разложим, из ружья палить будем. Потом он мне покою не давал: “Пойдем да пойдем! Говорят, он такой мастер рыбу ловить, собаку на этом деле съел”. Не знаю, каких собак он ел, а вот мы попались на удочку. Обманул он нас.
Договорились прийти в субботу к вечеру. Пять километров одним духом отшагали. А нашего “приятеля” дома не оказалось. Уехал, говорят к тетке на воскресенье.
— Он же нас пригласил рыбу удить, охотиться,- растерялись мы.
— Вот пустомеля, — возмутился дед, — все время кому-нибудь морочит голову.
У братишки слезы в три ручья. Я, конечно, тоже не в своей тарелке.
— Ничего, ребятишки,- успокоил нас дед, — со мной пойдете.
И пошли. И рыбу ловили. И костер развели. А уха была – ни в сказке сказать, ни пером описать. Только ружье нам дедушка не дал. Малы еще.
1.Каким выражением из текста вы могли бы озаглавить рассказ? 

<<Пустомеля>>


2.Какие выражения, употреблённые в переносном значении, вам встретились в тексте? Объясните их значение. 

пальчики оближешь- очень вкусно

уши развесили-очень внемательно слушать

голову потерял- очень обрадовалася

попались на удочку-были обмануты

одним духом отшагали-добраться сразу

пустомеля-обманщик