1. Բերեք շրջանաձև առարկաների օրինակներ։

Մետաղադրամ, շշի կափարիչ, ափսե․․․

• Գծեք մի շրջանագիծ, որի շառավիղը 4 սմ է։ Ինչի՞ է հավասար այդ շրջանագծի տրամագիծը։

AB=4սմ

CD=?սմ

Լուծում

4×2=8

Պատ․՝ 8սմ։

• Գծեք մի շրջանագիծ, որի տրամագիծը 10սմ է։ Ինչի՞ է հավասար այդ շրջանագծի շառավիղը ։

AB=?սմ

CD=10սմ

10:2=5սմ

Պատ․՝ 5սմ։

• Ուղիղը հատում է շրջանագիծը A և B կետերում։ Ի՞նչ կետով պետք է անցնի այդ ուղիղը, որպեսզի AB հատվածն ունենա հնարավոր ամենամեծ երկարությունը։

AB հատվածը պետք է անցնի շրջանագծի կենտրոնով։

• Որտե՞ղ է գտնվում այն կետը, որի հեռավորությունը շրջանագծի կենտրոնից հավասար է շրջանագծի շառավղին։

Շրջանագծի վրա։

• Գծեք մի շրջանագիծ, նրա վրա նշեք մի կետ և այդ կետից տարե՛ք տրամագիծ, շառավիղ և լար։ Համեմատե՛ք դրանք։ Ո՞րն է դրանցից ամենաերկարը, իսկ ո՞րը ամենակարճը։

AB-շառավիղ, CD-տրամագիծ, EF-լար

Ամենաերկարը CD, ամենակարծճը AB

• 2 շրջանագծի կենտրոնների հեռավորությունը 10սմ է։ Շրջանագծերի շառավիղներն են՝ 2սմ և 5սմ։ Կհատվե՞ն արդյոք այդ շրջանագծերը։

Ոչ, չեն հատվի։

• 2 շրջանագծի կենտրոնների հեռավորությունը 10սմ է։ Շրջանագծերի շառավիղներն են՝ 4սմ և 7սմ։ Կհատվե՞ն արդյոք այդ շրջանագծերը։

Այո կհատվեն։

• Գծե՛ք մի շրջանագիծ։ Ապա տարե՛ք 3 ուղիղ այնպես, որ 1-ինը չհատի շրջանագիծը, 2-րդը շրջանագծի հետ ունենա 1 ընդհանուր կետ, իսկ 3-րդը՝ 2 ընդհանուր կետ։

10․ Գծե՛ք 4սմ շառավղով մի շրջանագիծ։ Դրա մեջ նշե՛ք մի A կետ, իսկ նրանից դուրս՝ մի B կետ։ Համեմատե՛ք շրջանի կենտրոնից այդ կետերի ունեցած հեռավորությունները շրջանի շառավղի հետ։ AB հատվածը կհատի՞ արդյոք շրջանագիծը։

CD կհատի շրջանագիծը։

1. Կատարե՛ք գործողությունները
   1. (228: 19 + 910) x (728 : 182 + 85) = 82058

Լուծում

1. 228:19=12
2. 910+12=922
3. 728:182=4
4. 85+4=89
5. 922×89=82058
   1. (1163 — 825 : 33) x (3444 : 12 + 78) =415370

Լուծում

1. 825:33=25
2. 1163-25=1138
3. 3444:12=287
4. 287+78=365
5. 1138×365=415370
6. Կատարի՛ր մնացորդով բաժանում.
   1. 154 : 8 =19(3մն)
   1. 53 : 7 =8(4մն)
7. Հաշվե՛ք
   1. 8 մ 3 սմ 1 մմ + 20 սմ 9 մմ =8մ 24 սմ

3սմ+20սմ=23սմ

1մմ+9մմ=10մմ(1սմ)

23սմ+1սմ=24սմ

• 8 ժ 30 վ – 5 ժ 15 վ =3վ 15վ

8-5=3վ

30-15=15վ

• AC հատվածի երկարությունը 6սմ 7մմ է, BC հատվածինը՝ 8 սմ 4 մմ: Գտի՛ր AB հատվածի երկարությունը միլիմետրերով:

Լուծում

6սմ 7մմ= 67մմ

8սմ 4մմ= 84մմ

67+84=151մմ

Պատ․՝ 151մմ։

• Երկու ներկարար պետք է ներկեին 120 մ երկարությամբ ցանկապատը: Մինչև կեսօր առաջին ներկարարը կատարեց ամբողջ աշխատանքի ½-ը, իսկ երկրորդը՝ 1/3-ը: Ի՞նչ երկարություն ուներ ցանկապատի դեռ չներկված մասը:

Լուծում

120:2×1=60մ

120:3×1=40մ

60+40=100մ

120-100=20մ

Պատ․՝ 20մ։

• Խանութում ստացան 50 ձեռքի ժամացույց՝ մի մասը երեք սլաքով, մյուս մասը երկու սլաքով: Բոլոր ժամացույցների սլաքների քանակը 123 էր: Յուրաքանչյուր տեսակի քանի՞ ժամացույց էր ստացվել խանութում:  

Լուծում

1. 2×50=100
2. 123-100=23
3. 50-23=27

Պատ․՝ 23(3) սլաք, 27(2)սլաք:

Նոյեմբերի 29-30
Հայոց լեզվի գրքից կատարի՛ր  հետևյալ առաջադրանքները՝ 115, 116, 117։ Կարդա հաջորդող տեքստը։

Գառնարած- գառների արածող

բարեսիրտ- բարի սիրտ ունեցող

չարամիտ- չար միտք ունեցող

լեռնագագաթ- լեռան գագաթ

արագահոս- արագ հոսող

հարթավայր- հարթ վայր

աստղագիտություն- աստղերը մասին գիտություն

սրտիկ- փոքր սիրտ

կեչուտ- տեղ, որտեղ կեչիներ շատ կան

Վիպագիր- վեպ գրող

մեծագլուխ- մեծ գլխով

սրընթաց- արագ ընթացք ունեցող

երկերեսանի-երկու երես ունեցող

զբոսայգի- զբոսնելու այգի

սրամիտ- սուր միտ ունեցող

հեռուստացույց- հեռուն ցույց տվող

պահարան- պահելու տեղ

հայաստանցի- Հայաստանում ապրող մարդ

Հանքափոր- հանքերը փորող

գրագետ- գրել իմացող

պատմագիր- պատմություն գրող

խաղագիրք- խաղերի գիրք

խնդրագիրք- խնդիրների գիրք

խնդրագիր- խնդրելու գիր

մասրուտ- տեղ, որտեղ մասուր շատ կա

հեղինակավոր- հեղինակություն ունեցող

Կարդա Լեզվաբանական ամսագրի 25—րդ համարը․ ի՞նչ սովորեցիր։

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Համառոտ ներկայացրեք Արտաշես I-ի կառավարումը։

Արտաշես I հայ ժողովրդի պաշտելի արքան է եղել։ Նրա համար ամենակարևորը երկրի հզորացումն էր։ Նա Արտաշեսյանների արքայատոհմի հիմնադիրն է։ Նա Արաքս գետի ափին հիմնադրել է Արտաշատ մայրաքաղաքը։ Արտաշես արքան ստեղծել է հզոր բանակ։Ք. ա. 189 թ. դառնալով Հայոց թագավոր, նա հաջորդաբար Մեծ Հայքի սահմանների մեջ վերամիավորեց իրենից առաջ բռնությամբ անջատված հայկական հողերը:

1. Ե՞րբ գահ բարձրացավ Տիգրան II-ը: Որտեղի՞ց Հայաստան վերադարձավ Տիգրանը: Ինչի՞ շնորհիվ նա կարողացավ անվտանգ վերադառնալ հայրենիք։ Հետագայում նա կարողացա՞վ վերականգնել այդ պահին արված զիջումները։

Տիգրան II-ը գահ բարձրացավ Ք․ ա․ 95թ։ Տիգրանը Հայաստան վերադարձավ Պարթևստանից։ Պարթևների մոտ գտնվող Տիգրանը կարողացավ որոշ զիջում­ների գնով ազատվել և Ք. ա. 95 թ., վերադառնալով հայրենիք, գահ բարձրանալ: Հետագայում նա կարողացավ վերականգնել այդ պահին արված զիջումները։

1. Ինչպիսի՞ իրավիճակում էր գտնվում այդ տարիներին Հայաս­տանը, և ի՞նչ քայլեր կատարեց Տիգրան Մեծը դրությունը շտկելու համար։

Այդ տարիներին Հայաստանը գտնվում էր վտանգավոր իրավիճակում։ Նա դաշինք կնքեց Հռոմի հակառակորդ, Սև ծովի ափին գտնվող Պոն- տոսի հզոր թագավորության հետ և էլ ավելի ամրապնդեց իր դիրքերը: Այսպիսով, կառա­վարման առաջին իսկ տարիներին Տիգրան Մեծն իրեն դրսևորեց որպես խելացի ու հեռատես գործիչ:

1. Ի նչ նվաճումներ կատարեց Տիգրան Մեծը դրանից հետո։ Ի՞նչն էր վկայում Հայաստանի հզորության մասին։

Ծոփքի գրավումից շատ չանցած’ Տիգրանը Մեծը կարողացավ հզորացնել հայոց բանակը, հաղթել պարթևներին և վերադարձնել գահ բարձրանալիս նրանց զիջած հողերը: Հայոց թագավորու­թյունն այնքան էր հզորացել, որ Տիգրան Մեծը իրեն հռչակեց արքայից արքա: Հայոց արքայի գերիշխանությունն ընդունում էին բազմաթիվ մանր թագավորություններ, ինչպես նաև Վիրքը (Վրաստանը) և Աղվանքը:

1. Ո՞ր երկրի վերնախավը հրավիրեց Տիգրան II-ին կառա- վարելու նաև իրենց թագավորությունը; Ի՞նչ սահմաններում էր տարածվում Տիգրան Մեծի պետությունը դրանից հետո;

Սելևկյան թագավորությունը Տիգրան Մեծին առաջարկեց դառ­նալ նաև Ասորիքի թագավոր: Ք. ա. 83 թ. Տիգ- րանը հանդիսավոր կերպով մտավ Միջերկրա­կան ծովի ափին գտնվող Անտիոք մայրաքա­ղաք: 

1. Հայաստանի համար ինչպիսի՞ իրավիճակ էր ստեղծվել Ք. ա. 66 թվականին։ Ինչ ձեռնարկեց Տիգրան Մեծը երկրին սպառնացող վտանգը վերացնելու համար;

Ք․ա․ 66թ․ Հայաստանը վտանգավոր իրավիճակի մեջ էր։Երկրի համար այս դժվարին պահին Տիգրան Մեծը չընկճվեց: Անսպասելի հարձակումով նա կարողացավ պարտության մատնել Արտաշատը պաշարած պարթևական զորքին և դուրս քշել նրանց Հայաստանի սահմաններից:

1. Ի՞նչ պայմանագիր ստորագրեցին Հայաստանը և Հռոմը Ք. ա. 66 թվականին։ Ինչ ձեռնարկեց Տիգրան Մեծը երկրին սպառնացող վտանգը վերացնելու համար;

Հայաստանի համար կարող էր կորստաբեր լինել հռոմեացիների հետ պատերազմելը, դրա համար Տիգրան Մեծը համերաշխություն առաջարկեց հռոմեացիներին և Գնեոս Պոմպեոսն ընդունեց այն։Երկրի համար այս դժվարին պահին Տիգրան Մեծը չընկճվեց: Անսպասելի հարձակումով նա կարողացավ պարտության մատնել Արտաշատը պաշարած պարթևական զորքին և դուրս քշել նրանց Հայաստանի սահմաններից:

Մենք հինգշաբթի օրը ընկեր Իվետայի և ընկեր Գոհարի հետ գնացել էինք Էրեբունի թանգարան և ամրոց։ Այնտեղ ամեն ինչ շատ գեղեցիկ էր և ինձ ամեն ինչ շատ դուր եկավ։ Մենք այնտեղ տեսանք զարդեր որոնք կրում էին Էրեբունիում ապրող մարդիկ, տեսանք թե նրանք գինիները ինչի մեջ էին պահում։ Նրանք գինիները պահում էին շատ մեծ կարասների մեջ, որոնց կեսը թաղում էին հողի տակ այնուհետև լցնում գինին, որպեսզի գինին սառը մնա։ Այդ կարասների վրա կաին կետեր, որոնք ցույց էին տալիս թե քանի լիտր է այդ կարասը։ Ինձ այնտեղ ամենաշատը զարմացրեց այն, որ երբ նրանք մարդու անկենդան հոգին վառում էին լցնում էին մի կուժի նման տարրաի մեջ, որի վրա երեք անցքեր կային, և պահում էին իրենց տներում հավատալով, որ այդ մահացած մարդու հոգին դուրս կգա այդ անցքից։ Նաև մեզ ասացին, որ երբ մարդկանց թաղում էին այդ մարդկանց հետ նաև թաղում էին իրենց իրերը, հավատալով, որ այդ մարդիկ հանդերձյալ աշխարհում իրենց իրերը կօգտագործեն։ Մենք նաև տեսանք, որ ամրոցի տարածքի տների առաստաղներին եղել են քառակուսի անցքեր, որ արևի լույսը մտնի իրենց տները։ Մենք նաև բարձրացանք Էրեբունի ամրոց, որտեղ նույնպես ամեն ինչ շատ գեղեցիկ էր։ Այնտեղից կարծես ամբողջ քաղաքը երևում էր։ Ինձ շատ դուր եկավ այս ճանապարհորդությունը։ Ես ուրախ եմ, որ սովորեցի և իմացա նոր բաներ մեր նախնիների մասին, որոնք չգիտեի։

Ավետիք Իսահակյան

Հարցեր և առաջադրանքներ՝

Բառային աշխատանք

1.Գրի՛ր հետևյալ բառերի հականիշները՝ վիրավոր, մեռնել, քնքուշ, տալ, թանկ, բացել,  երբեք:

Վիրավոր- առողջ

մեռնել- ապրել, ծնվել

քնքուշ- կոպիտ

տալ- վերցնել

թանկ- էժան

բացել- փակել

երբեք- միշտ

2.Բացատրի՛ր հետևյալ բառերը՝ բոսոր, դալկահար, թանկագին, ծաղրել, նազելի:

բոսոր- մուգ կարմիր, արյան գույն

դալկահար- գունատ

թանկագին- անհրաժեշտ, մտերիմ, թանկարժեք

ծաղրել- մեկին ծաղրանքի ենթարկել

նազելի- գեղեցիկ, քնքուշ

3. Տեքստից դո՛ւրս գրիր քեզ համար հինգ հետաքրքիր բառ և դրանցով կազմիր նախադասություններ:

Շիթ-շիթ

Անձրևի կաթիլները շիթ-շիթ թափվում են գետնին։

բոսոր

Նուռը շատ բոսոր գույն ուներ։

պարիկ

Ես գետի ափին կանգնած տեսա մի գեղեցիկ ու քնքուշ պարիկ։

խնդագին

Երեխան խնդագին ծափահարեց ծաղրածուներին։

սրտաբեկ

Մարդիկ սրտաբեկ սպասում էին զինվորների մասին լուրերին։

Տեքստային աշխատանք՝

1. Եթե դու լինեիր աղավնու փոխարեն, թևերդ կտայի՞ր աղբյուրի ոգուն:

Եթե ես աղվանու փոխարեն լինեի իմ թևերը չեի տա աղբյուրի ոգուն։

2. Ի՞նչն է կյանքում քեզ համար ամենակարևորը:

Կյանքում ինձ համար ամենակարևորը խաղաղությունն է։

3. Առակը պատմիր աղավնու անունից:
4. Դո՛ւրս գրիր այն տողերը, որտեղ խտանում է հեղինակի ասելիքը:

-Թևերըդ կուզեմ, կյանքըդ քեզ լինի:
-Թևերը՞ս … ինչպե՞ս, ոհ, երբե՛ք, երբե՛ք.
Առանց թռիչքի կյանքը գին չունի.
Կյանքըս առ,- թռչունն ասաց սրտաբեկ:

Նայի՛ր այս ֆիլմերը և գրավոր գրի՛ր քո կարծիքը ֆիլմերի մասին:

Այս երկու մուլտֆիլմներն էլ շատ գեղեցիկ էին։Ինձ դուր եկավ այս երկու մուլտֆիլմերը։Նման էր պատմվածքի։

Ответьте на вопросы.

• Почему в свободное время Аббас думал, как найти клад?
  В свободное время Аббас думал как найти клад, чтобы стать боготым.
• О чём он мечтал, когда сел отдохнуть поддеревом?

Он мечтал о том чтобы ко всему к чему он прикосался стало золотом.

• Почему после сна Аббас понял, что он не сможет идти?

После сна Аббас понял, что он не сможет идти, потому что он почуствовал сильную усталость.

• Что случилось, когда он решил позавтракать?

Когда он решил позавтракать, взял хлеб и хлеб стал золотом, а потом взял лук и лук тоже стал золотым.

• Почему Аббас испугался?

Аббас испугался, потому что он думал что ко всему к чему он прикоснется всё превратится в золото.

• Закончите фразы из текста.

«Аббас очень много работал в поле, чтобы… ». прокормить себя и свою семью. 
«В свободное время Аббас думал о том, как… ». найти клад, чтобы стать богатым.
«Он хотел встать, но… ». почувствовал сильную усталость, голод, жажду и понял, что он не сможет идти. 
«Но в этот момент Аббас закрыл глаза и понял, что… ».  он спал и что всё это ему приснилось.

Как вы понимаете слова Аббаса: «Как хорошо, что это был только сон!»?

Я думаю Аббас обрадовался, потому что понял, что может жить нормальной жизнью.

Перескажите текст от имени Аббаса.

Առաջադրանքներ

1. Հաշվեք  12 սմ կող ունեցող  խորանադի ծավալն ու մակերևույթի մակերեսը։

Լուծում

1. 12x12x12=1728(սմ)
2. 12x12x6= 864(սմ)

Պատ․՝ 1728 սմ, 864 սմ։

1. Հաշվեք  14 դմ կող ունեցող  խորանադի ծավալն ու մակերևույթի մակերեսը։

Լուծում

1. 14x14x14=2744(սմ)
2. 14x14x6=1176(սմ)

Պատ․՝ 2744 սմ, 1176 սմ։

1. Հաշվեք  19 սմ կող ունեցող  խորանադի ծավալն ու մակերևույթի մակերեսը։

Լուծում

1. 19x19x19=6859(սմ)
2. 19x19x6=2166(սմ)

Պատ․՝ 6859 սմ, 2166 սմ։

1. Հաշվեք  15 մմ կող ունեցող  խորանադի ծավալն ու մակերևույթի մակերեսը։

Լուծում

1. 15x15x15=3375(մմ)
2. 15x15x6=1350(մմ)

Պատ․՝ 3375մմ, 1350 մմ։

1. Հաշվեք  4 դմ կող ունեցող  խորանադի ծավալն ու մակերևույթի մակերեսը։

Լուծում

1. 4x4x4=64(դմ)
2. 4x4x6=96(դմ)

Պատ․՝ 64 դմ, 96 դմ։

1. Հաշվեք  21 սմ կող ունեցող  խորանադի ծավալն ու մակերևույթի մակերեսը։

Լուծում

1. 21x21x21=9261(սմ)
2. 21x21x6=2646(սմ)

Պատ․՝ 9261 սմ, 2646 սմ։

1. Հաշվեք  11 դմ կող ունեցող  խորանադի ծավալն ու մակերևույթի մակերեսը։

Լուծում

1. 11x11x11= 1331(դմ)
2. 11x11x6=726(դմ)

Պատ․՝ 1331 դմ, 726 դմ։

1. Հաշվեք  14 մմ կող ունեցող  խորանադի ծավալն ու մակերևույթի մակերեսը։

Լուծում

1. 14x14x14=2744(մմ)
2. 14x14x6=1176(մմ)

Պատ․՝ 2744 մմ, 1176 մմ։

1. Հաշվեք  21 սմ կող ունեցող  խորանադի ծավալն ու մակերևույթի մակերեսը։

Լուծում

1. 21x21x21=9261(սմ)
2. 21x21x6=2646(սմ)

Պատ․՝ 9261 սմ, 2646 սմ։

1. Հաշվեք  1 դմ կող ունեցող  խորանադի ծավալն ու մակերևույթի մակերեսը։

Լուծում

1. 1x1x1=1(դմ)
2. 1x1x6=6(դմ)

Պատ․՝ 1 դմ, 6 դմ։

1. Transform the following sentences into negatives.

EXAMPLE: I love pizza. ⇒ I don’t lovepizza.

1 He is a student. ⇒ He isn’t a student.

2 Peter works in an office. ⇒ Peter don’t works in an office. -1

3 My parents live in Arizona. ⇒ My parents don’t live in Arizona.

4 Suzan likes cats. ⇒ Suzan doesn’t likes cats.

5 He has brothers and sisters. ⇒ He hasn’t any brothers or sisters.

6 She speaks three languages. ⇒ She doesn’t speaks three languages.

7 John and I want to be musicians. ⇒ John and I don’t want to be musicians.

8 They play tennis. ⇒ They don’t tennis.

9 She gets home late. ⇒ She doesn’t home late.

10 Anna and Paul live in the center. ⇒ Anna and Paul don’t live in the center.

2.omplete the following sentences choosing the correct present simple or present continuous forms.

1. You can take the newspaper. I _____ it.

a.‘m not reading

b.don’t read

c.‘m not read

2 I _____ to work by car, but today I’m going by bus.

a.usually go

b.‘m usually going

c.usually going

3‘Where is John?’ ‘He _____ a shower

.’a.has

b.having -1

c.‘s having

4 I _____ sport very often.

a.‘m not doing -1

b.don’t do

c.‘m not do

3. Write the past simple forms of the regular verbs in brackets to complete these sentences.

1 I studied (study) all night yesterday.

2 We played (play) poker after dinner.

3 After escaping from prison, he robed (rob) a bank.

4 He started (start) playing chess at the age of 7.

5 We arrived (arrive) home very late.

6 We visited (visit) the Louvre while we were in Paris.

7  He treed (try) to escape.

8  I stoped (stop) smoking when I was 30.

9 When I was a child, I hated (hate) fish.

10  We really enjoyed (enjoy) the concert.

7մ