Բայի կազմությունը

228. Ընդգծված բայերի իմաստային տարբերությունը բացատրի՛ր:
Գտի՛ր, թե իմաստի տարբերությունն ի՞նչ ձևով է արտահայտվում:

 
Ա. Մեր պարտեզում վարդի թուփ է աճում: -Բ.Մեր պարտեզում վարդի թուփ ենք աճեցնում:

Առաջինը շարունակվող գործողություն է, իսկ երկրորդը այդ պահին կատարվող։
Ա. Ջերմասեր բազմաթիվ բույսեր ու կենդանիներ ոչնչացան ու անհետացան:- Բ. Ցուրտը բազմաթիվ ջերմասեր բույսեր ոչնչացրեց ու անհետացրեց:


Ա. Գարնանը ձյունը հալվում է ու գոլորշիանում:- Բ. Գարնան արևը ձյունը հալեցնում ու գոլորշիացնում է:

229. Տրված բայերը պատճառակա՛ն դարձրու ու փորձի՛ր բացատրել այդ անունը: Պատճառական դարձնող մասնիկն ընդգծի՛ր:

Օրինակ`
 
խոսել-խոսեց նել, (խոսեց րի), վախենալ-վախեց նել (վախեց րի):
Վազել-վազեց նել, պարել-պարեց նել, աշխատել-աշխատեց նել, ուտել-ուտեց նել, կարմրել-կարմրեց նել, սովորել-սովորեց նել, խմել-խմաց նել, շփոթել-շփոթեց նել, լռել-լռեց նել, վստահել-վստահեց նել, հագենալ-հագեց նել, մոտենալ-մոտեց նել, մերձենալ-մերձեց նել:

230. Նախորդ վարժության՝ պատճառական դարձրած բայերով բառակապակցություններ կազմիր` ո՞ւմ կամ ի՞նչը հարցին պատասխանող բառեր ավելացնելով:
Նրան վազեցրին, դու պարեցիր, սարքը աշխատեցրին, դա ուտելուց, դեմքը կարմրեցնել, աշակերտին սովորեցնել։
231.Սխալ կազմած  պատճառական բայերն ուղի՛ր:

Քնեցնել, հաշտեցնել, լռացնել-լռեցնել, ուտացնել-ուտեցնել, լսեցնել, ճերմակեցնել, կարմրացնել-կարմրեցնել, վախացնել-վախեցնել, աշխատացնել-աշխատեցնել, հնչեցնել, պարզեցնել, ցավեցնել, վստահացնել-վստահեցնել, ծառայացնել-ծառայեցնել, ապրացնել-ապրեցնել:

232. Տրված բայերը պատճառակա՛ն դարձրու: Պատճառական դարձնող մասնիկն ընդգծի՛ր:
Օրինակ`

ա) զգալ- զգացնել, (զգացրի)

բ) մեծանալ – մեծացնել,(մեծացրի)

գ) հագնել- հագցնել (հագցրի)
ա) Խաղալ-խաղեցնել, դողալ-դողեցնել, եռալ-եռացնել, թվալ-թվեցնել, հավատալ-հավատեցնել:
բ) Փոքրանալ-փոքրացնել, լավանալ-լվացել, վատանալ-վատացնել, բարեկամանալ-բարեկամեցնել, թշմանալ-թշնամեցնել, մանրանալ-մանրեցնել, հզորանալ-հզորացնել, բարձրանալ-բարձրացնել, քարանալ-քարացնել:
գ) Հասնել-հասցնել, թռչել-թռչեցնել, տեսնել-, փախչել, փակչել, կպչել-կպցնել:

233. Նախորդ վարժության՝ պատճառական դարձրած բայերով բառակապակցություններ կազմիր՝ո՞ւմ կամ ի՞նչը հարցին պատասխանող բառեր ավելացնելով:
Տղան փաքրացրեց, թեյնիկը եռաց, նրան թվաց։
234. Տրված բայերը պատճառակա՛ն դարձրու 
տալ  բայի օգնությամբ:

Օրինակ` 

 զանգել-զանգել տալ:
Հանձնել-հանձնել տալ, պատժել-պատժել տալ, ասել-ասել տալ, աղմկել-աղմկել տալ, պատասխանել-պատասխանել տալ, զրուցել-զրուցել տալ, հայտնել-հայտնել տալ, աղալ-աղալ տալ, բանալ-բանալ տալ, տանել-տանել տալ:

235. Տրված բայերը  հնարավոր ձևերով պատճառակա՛ն դարձրու:

Օրինակ`
լսել- լսեցնել , լսել տալ:
Իմանալ-իմացնել, իմաց տալ, բարկանալ-բարկացնել, բարկանալ տալ, տեսնել-տեսնել տալ, զգալ-զգացրեց, զգալ տալ:

236. Ընդգծված պատճառական բայաձևերը փոխարինի՛ր հոմանիշներով:

Հասկանալ տվեց-հասկացրեց, որ ինքն այլևս չի հավատում նրա խոսքին:
Հրեշին միայն իր հաստատակամությամբ ու համառությամբ հեռանալ տվեց-հեռացրեց այդ կողմերից:
Իմանալ տվեց-իմացրեց,  որ շուտով գալու է:
Զգացրեց,-զգալ տվեց որ այլևս չի ուզում խոսել:
Վտանգի մասին բոլորին զգուշացրեց-զգուշացնել տվեց, որ քաղաքից հեռու չգնան:

237. Սխալ կազմած պատճառական ձևերը գտի`ր և ուղղի՛ր:

Առավոտից իրիկուն, հետո էլ նորից մինչև առավոտ աշխատեցնել է տալիս, մինչև որ մշակն էլ չի դիմանում: Զգացնել տվեց, որինքը բնավ էլ համաձայն չէ մեր որոշմանը:
Մեզ այսքան սպասեցնել տվեց, ինքն իր համար ման է գալիս:
— Հասկացնել կտամ, թե ես ով եմ,- զայրացած գոռգոռում էր նա:
Երբ բոլոր ընդդիմախոսներին լռել տվեց ու համոզեց, սկսեց ուրիշ բանի մասին խոսել:

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *